گزارش مکتوب: نجات حیات وحش هرمزگان نیازمند همیاری مردم

هشتاد و شش گونه جانوری در هرمزگان در خطر انقراض هستند. خشکسالی‌های گسترده، ساخت و ساز در زیستگاه‌های جانوری، آلودگی دریا و شکارچیان غیرمجاز مهمترین تهدید‌های حیات وحش هرمزگان است.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز خلیج فارس؛ استان هرمزگان با ۷۰ درصد مناطق کوهستانی زیستگاه انواع جانوران در خطر انقراض مانند پلنگ و خرس ایرانی، لاکپشت پوزه عقابی، دلفین ها، کرکس ها، عقاب مصری، دارکوب بلوچی و ... است.

گزارش مکتوب: نجات حیات وحش هرمزگان نیازمند همیاری مردم

آهوی ایرانی در جزیره خارک

در سال‌های گذشته کم توجهی به حیات وحش باعث شده تا بسیاری از گونه‌های جانوری منقرض شوند. خشکسالی‌های ۱۶ ساله، استفاده نامناسب از زیستگاه‌های جانوری، ورود فاضلاب به دریا و شکار بی رویه خطر انقراض را دو چندان کرده است.
خانم اقبالی فعال زیست محیطی می‌گوید: کشت درختان غیربومی مانند کِرَِِت (معروف به درخت تروریست) در زیستگاه‌های حیات وحش باعث شده تا بخش زیادی از منابع غذایی جانوران از بین رود. وی می‌افزاید: هیچ گیاهی در محدوده درخت کرت رویش نمی‌کند و مصرف برگ و شاخه این گیاه باعث بیماری و لرزش فک در برخی گونه‌های جانوری شده است.
بسیار‌ی از مناطق و پناهگاه‌های حیات وحش استان مانند کوه گنو پوشیده از گونه گیاهی کِرِت غیربومی است.
فعال دیگر زیست محیط می‌گوید: کمبود منابع غذایی منجر به مهاجرت و از بین رفتن بسیاری از گونه‌های حیات وحش شده است.
گونه‌های دریایی نیز به علت از بین رفتن منابع غذایی و حجم گسترده تردد شناور‌ها در تهدید هستند.
امید نادری می‌افزاید: صید بی رویه و غیرمجاز ماهی متوتا و میگو باعث شده تا بسیاری از زیستگاه‌های موجود و منابع غذایی جانوران دریایی از بین رود و لارو میگو و گله‌های دلفین‌ها روز به روز در حال کم شدن و مهاجرت از سواحل هرمزگان هستند.
این فعال محیط زیست می‌گوید: گله‌های دلفین در جزیره هنگام هزار متر از زیستگاهشان دورتر شده اند.
شکار بی رویه و غیرمجاز کل و میش و زنده گیری پرندگان نیز هرمزگان را مکانی ناامن برای زمستان گذرانی و زیست گونه‌های حیات وحش تبدیل کرده است.
مدیرعامل انجمن کوشندگان زیست محیطی خلیج فارس می‌گوید: در بازار کارگزاری بندرعباس انواع پرستو، کرکس و عقاب، قناری، شاهین و باز و ... به فروش می‌رسد.
نصیری می‌افزاید: استفاده خوراکی از تخم پرستو دریایی در جزیره شیدور، جمعیت این گونه کم نظیر را بسیار کاهش داده است. خشکسالی ۱۶ ساله نیز مشکلات حیات وحش استان را بیشتر کرده است. ابوالقاسم حسین پور معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی هرمزگان می‌گوید: با خشک شدن چشمه ها، آبگیر‌ها و برکه‌ها پرندگان مختلف مانند کبک، تیهو، آهو و جبیر از شدت تشنگی در برخی موارد به صورت دسته جمعی تلف شدند. علاوه بر این کمبود منابع آبی در ارتفاعات باعث شده تا بسیاری از جانوران برای تامین آب به روستا‌ها و کوهپایه‌ها بیایند و در خطر شکار و زنده گیری قرار گیرند. پلنگ ایرانی و خرس آسیایی دو گونه جانوری بسیار مهم در استان هستند که آسیب پذیری بیشتری دارند. این دو گونه جانوری نماد حیات وحش هرمزگان شناخته می‌شوند.
نماینده تشکل‌های زیست محیطی در جنوب کشور می‌گوید: با انقراض پلنگ ایرانی زیست بوم محلی تعادل خود را از دست داده است.
مهدی شیرخانی می‌افزاید: پلنگ با شکار و تغذیه از دیگر گونه‌های جانوری باعث می‌شود تا حیوانات ضعیف و بیمار از چرخه زیست بوم حذف شوند.
وی یکی از پیامد‌های منفی کاهش جمعیت پلنگ ایرانی در هرمزگان را افزایش بیش از حد گراز‌ها (خوک‌های وحشی) و تَشی است که خطر زیای را برای گونه‌های گیاهی و جوامع محلی ایجاد کرده است.
خرس آسیایی نیز از گزند مشکلات در امان نبوده است. مهاجرت خرس آسیایی از کوه‌های بشاگرد به سمت کوه‌های رودان باعث برخورد با خودرو‌های عبوری و شکار از سوی اهالی محلی شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست هرمزگان می‌گوید: بیشترین علت انقراض حیات وحش تخریب زیستگاه‌های جانوری بر اثر فعالیت‌های انسانی است.
مجید وفادار می‌افزاید: تا دیر نشده باید روز ملی حفظ گونه‌های در خطر انقراض اعلام شود.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان نیز می‌گوید: ورود سازمان‌های مردم نهاد در آموزش جوامع محلی راه نجاتی برای حفظ حیات وحش است.
قاسمی می‌افزاید: طرح حمایت از محیط بانان، حساس سازی جوامع محلی و بیمه پلنگ ایرانی و فراهم کردن آبشخور‌ها از برنامه‌هایی است که محیط زیست اجرا کرده است.
البته پیش از تصمیم محیط زیست استان، دوستداران محیط زیست بصورت خودجوش دست به کار شدند و آبشخور‌های مصنوعی برای جبران خشکسالی در مناطق مختلف استان ایجاد کردند.
شیرخانی نماینده تشکل‌های مردم نهاد جنوب کشور می‌گوید: گروه‌های مردم نهاد بیش از ۱۰ آبشخور مصنوعی را در مناطق غرب هرمزگان ایجاد کرده اند و دوربین‌های را برای ثبت و سرشماری حیات وحش در پناهگاه‌های مختلف نصب کردند.
ایجاد طرح‌های آبخیزداری نیز بخشی از مشکلات مربوط به کم آبی و تشنگی حیات وحش را رفع کرده است. حسین پور معاون آبخیزداری اداه کل منابع طبیعی استان می‌گوید: با اجرای طرح‌های آبخیزداری بسیاری از بارش‌های فصلی و سیلاب‌ها مهار می‌شوند و در خدمت حیات وحش قرار می‌گیرند. معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان میگوید: ارایه مجوز پروش برخی گونه‌های جانوری مانند جبیر، کل و قوچ و میش کوهی و پرندگان مانند کبک و تیهو باعث می‌شود تا انسان نیاز‌های گوشتی خود را از این طریق تامین کند.
درکنار پلنگ ایرانی، ۱۷ گونه پستاندار، ۲۲ گونه پرنده، ۱۳ گونه خزنده، ۴ گونه دوزیست و ۲۹ گونه ماهی در خطر انقراض هستند. در هرمزگان همه گونه‌های در خطر انقراض زیست می‌کنند و برخی گونه‌ها مانند دارکوب بلوچی و عقاب مصری و کوسه‌های سرچکشی مختص استان هستند.
نویسنده: امیرمحمدی

پلنگ ایرانی در بندرلنگه