روزی که تقویم به نام ادبیات کودک و نوجوان ورق خورد

در تقویم کشورمان ۱۸ تیر ماه، روز رسمی ادبیات کودک و نوجوان نامگذاری شده است. روزی که مقارن است با روز درگذشت مهدی آذریزدی نویسنده و بازنویس خوب کشورمان در سال ۱۳۸۸.

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما ، مهدی آذریزدی نویسنده مشهور داستان‌های کودکان و نوجوانان ۲۷ اسفند ۱۳۰۰ هجری شمسی در محله خرمشاه یزد به دنیا آمد. وی در سال ۱۳۲۲ به تهران رفت و قبل از نگارش داستان، به مشاغل گوناگونی همچون عکاسی و کتابفروشی اشتغال داشت. این نویسنده توانا از سال ۱۳۳۶ با توجه به مطالعات وسیع قبلی خود نوشتن داستان‌های گوناگون ویژه کودکان و نوجوانان را آغاز کرد.

۱۸ تیر ، روز ادبیات کودک و نوجوان

نگار من که به مکتب نرفت و خط ننوشت...

مهدی آذریزدی، یکی از پرتیراژترین نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان بود که از محروم‌ترین طبقات اجتماعی برخاسته بود. او سواد را نه در شکل و شمایل متعارف روزگار که از طریق تلاش و تکاپوی مستمر و بدون وقفه خود و عشق و علاقه بی‌زوالش به کتاب و خواندن فرا گرفته بود. این نویسنده یزدی ادبیات کودکان و نوجوانان هیچ‌گاه به مدرسه نرفت، اما در ۵۴ سالگی برای نخستین بار وقتی در مقابل یک کلاس درس ایستاد، نتوانست جلوی گریه‌اش را بگیرد. مهدی آذریزدی الفبا را از پدرش یاد گرفته بود، پدری که موافق رفتن او به مدرسه نبود و او را پای منبر‌های مذهبی بزرگ کرد.

آثار آذریزدی

وی با انتخاب سبکی مخصوص در نگارش آثارش، یکی از برجسته‌ترین نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان مطرح است و از او به عنوان بنیان گذار ادبیات نوین کودکان و نوجوانان ایران یاد می‌شود. مجموعه کتاب های «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب»، «قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن»، «گربه ناقلا»، «گربه تنبل»، «مثنوی» (برای بچه‌ها)، «مجموعه قصه‌های ساده» و تصحیح «مثنوی» مولوی (برای بزرگسالان) از جمله آثار این نویسنده کودک و نوجوان است. زنده‌یاد آذریزدی که او را پرتیراژترین نویسنده تاریخ ادبیات کودک و نوجوان ایران می‌دانند، در مجموع، بیش از ۲۰ عنوان کتاب برای بچه‌ها نوشته است. آذریزدی علاوه بر کسب جایزه یونسکو، سه کتابش نیز توسط شورای کتاب کودک به عنوان کتاب برگزیده سال انتخاب شده است.

۱۸ تیر، روزی که تقویم به نام ادبیات کودک و نوجوان ورق خورد

پرفروش ترینی که به سختی برای چاپ انتخاب شد
آذریزدی پس در زمانی که در کتاب‌فروشی و در یک چاپخانه کار خود را آغاز کرد ، قصه‌ای از انوار سهیلی توجه هش را جلب کرد. آذریزدی با خود اندیشید که چه می‌شد اگر کودکان و نوجوانان نیز می‌توانستند این کتاب را مطالعه و درک کنند؛ بنابراین تصمیم گرفت این کتاب را ساده‌نویسی کند و همین شد که نخستین جلد از مجموعه‌کتاب‌های قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب توسط این نویسنده‌ی خوش‌ذوق شکل گرفت. او این کتاب را شب‌ها در اتاق کوچک خود می‌نوشت و در ابتدا گمان می‌کرد استقبال چندانی از آن صورت نگیرد.

در خاطرات خود مهدی آذریزدی، این‌گونه عنوان شده که اولین جلد قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب توسط ناشران متعددی رد شد. با این حال، او ناامید نشد و تصمیم گرفت تا آخرین لحظه برای چاپ این کتاب تلاش کند؛ بنابراین کتاب را نزد انتشارات امیرکبیر برد تا شاید این انتشارات بپذیرد که کتاب او را به چاپ برساند. در نهایت انتشارات امیرکبیر حاضر به چاپ نخستین جلد این مجموعه شد و از آن به بعد بود که آذریزدی مصمم شد سایر جلد‌های این مجموعه را نیز با قلمی ساده و روان برای کودکان بنگارد. اگرچه اولین جلد این مجموعه در ابتدا مورد استقبال ناشران قرار نگرفت و به سختی به مرحله چتپ رسید، با این حال آذریزدی موفق شد برای قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب، در سال ۱۳۴۲ جایزه‌ی یونسکو را از آن خود کند.
آذر یزدی با جلد سوم قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب نیز جایزه‌ی کتاب سلطنتی سال را دریافت کرد و جلد‌های چهارم و پنجم این مجموعه‌کتاب نیز در سال‌های ۶۶ و ۶۷ از سوی شورای کتاب کودک به عنوان کتاب‌های منحصربه‌فرد سال شناخته شدند. این مجموعه تا به امروز به چندین زبان همچون اسپانیایی، ارمنی، چینی و روسی ترجمه شده و بیش از ۶۴ بار تجدید چاپ شده‌اند که این خود نشان‌دهنده‌ی میزان تاثیرگذاری این کتاب‌ها در حوزه‌ی ادبیات کودک ایران و حتی جهان است. این مجموعه بازنویسی داستان‌های کهنی از جمله کلیله و دمنه، مرزبان‌نامه، سندبادنامه، قابوس‌نامه و گلستان سعدی هستند، به گونه‌ای که برای کودکان قابل درک واقع شوند. این مجموعه پس از گذشت سال‌ها، کماکان از پرفروش‌ترین آثار در حوزه‌ی ادبیات کودکان محسوب می‌شوند و همچنان تجدید چاپ می‌شوند.

روزی که تقویم به نام ادبیات کودک و نوجوان ورق خورد

درگذشت

مرحوم مهدی آذریزدی، نویسنده کشورمان، ۱۸ تیرماه سال ۸۸ در ۸۸ سالگی در بیمارستان آتیه تهران دار فانی را وداع گفت و در حسینیه خرمشاه یزد در نزدیکی محل زندگی‌اش به خاک سپرده شد. به همین مناسبت چند سالی می‌شود که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی، بنابر پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی، ۱۸ تیر، روز رسمی ادبیات کودک و نوجوان در کشور اعلام شده است.

روز کتاب کودک و نوجوان فرصت مناسبی جهت آشنا کردن کودکان با کتاب و بهانه‌ای برای ورود کتاب به زندگانی کودکان است. متأسفانه ما در کشور از این فرصت‌ها و بهانه‌ها برای ترویج فرهنگ کتابخوانی در میان کودکان و نوجوانان بهره‌گیری چندانی نمی‌کنیم. انس کودکان با کتاب، تضمینی بر استحکام تربیت و فرهیختگی نسل آینده یک جامعه است. شاید اگر کودکی کردن را به عنوان یک جلوه طبیعی انسانی، در خود و دیگران به رسمیت بشناسیم و اجازه بروز به آن بدهیم، هم غنی‌تر زندگی خواهیم کرد و هم بهتر می‌توانیم در برابر کودکان رفتاری رشد دهنده داشته باشیم.

چون که با کودک سر و کارت فتاد هم زبان کودکی باید گشاد