۱۳ آذر، روز بیمه گرامی باد

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما،   بیمه (Insurance) سازوکاری است که طی آن یک بیمه‌گر، بنا به ملاحظاتی تعهد می‌کند که زیان احتمالی یک بیمه‌گذار را در صورت وقوع یک حادثه در یک دوره زمانی خاص، جبران نماید و یا خدمات مشخصی را به وی ارائه دهد. بنابراین، بیمه یکی از روش‌های مقابله با ریسک است.

 

به طور حتم، اولین دستاورد‌های انسان در صنعت بیمه، توسط دریانوردان و بازرگانان دریایی به دست آمده است. یکی از اولین صورت‌های پیدایش بیمه را می‌توان به بازرگانان چینی نسبت داد.

آن‌ها دریافته بودند که احتمال غرق یا مورد دستبرد واقع شدن همه قایق‌ها و کشتی‌هایی که در یک روز در یک بندر تردد می‌کنند، بسیار کم است؛ بنابراین برای جلوگیری از خطر نابودی همه سرمایه، بار و کالایشان را در چند کشتی و قایق مختلف بارگیری می‌کردند.

بازرگانان فنیقی و بابلی، صورت پیشرفته تری از بیمه را آموخته بودند؛ آن‌ها برای تأمین هزینه کالا و کشتی، وام دریافت می‌کردند. بهرۀ وام دریافتی این بازرگانان بیشتر از حد معمول بود و در صورتی که کشتی بازرگان در دریا دچار توفان یا دستبرد دزدان دریایی واقع می‌شد، وام دریافتی بازرگان بخشیده می‌شد و به عبارت دیگر ریسک بروز حوادث غیرمترقبه برای کشتی را وام دهنده تقبل می‌کرد. اختلاف بهره وام پرداختی به سفر‌های دریایی و وام‌های معمولی در آن دوران را می‌توان یکی از صورت‌های اولیه حق بیمه در تمدن‌های باستان تلقی نمود.

این سازوکار بعد‌ها به یونان و در قرون وسطی به ایتالیا رفت و به روشی مرسوم برای مبادلات دریایی در بندر‌های مختلف ایتالیا مانند ونیز، لمباردی و جنوآ مبدل شد. قدیمی‌ترین گزارش مکتوبی که از قرارداد‌های بیمه دریایی وجود دارد نیز مربوط به یک کشتی ایتالیایی است که در سال ۱۳۴۷ میلادی در جنوآ به ثبت رسیده است.

 

فعالیت بیمه‌ای در ایران از سال ۱۲۸۹ شروع شد. در این سال دو مؤسسه روسی با نام‌های نادژدا و قفقازمرکوری شروع به کار نمودند. پس از شروع به کار این دو مؤسسه، تا سال ۱۳۱۴ خورشیدی، در حدود ۱۳ شرکت خارجی در بازار بیمه کشور فعالیت خود را شروع کردند که از آن جمله می‌توان به شرکت‌های آلیانس انگلیس، یورکشایر انگلیس و اینگستراخ روسیه اشاره کرد.

ایده تشکیل یک شرکت بیمه ایرانی در سال ۱۳۱۰ توسط فردی ایرانی به نام دکتر الکساندر آقایان (که سابقه فعالیت در شرکت بیمه روسی نادژدا را داشت) به علی اکبر داور، وزیر مالیه وقت مطرح شد و در ۱۵ آبان سال ۱۳۱۴، شرکت سهامی بیمه ایران با سرمایه دو میلیون تومان به عنوان اولین شرکت ایرانی بیمه تأسیس شد.

داور در این روز، پس از سخنرانی کوتاهی که در افتتاحیه این شرکت داشت، منزل مسکونی خود را تحت پوشش بیمه آتش سوزی درآورد و اولین بیمه نامه صادره ایرانی، در همین روز به نام وی ثبت شد.

 

اختلاف شرایط، امکانات، ویژگی‌های طبیعی، چگونگی نظام‌های حاکم بر اجتماعات و استعداد‌های افراد، ایجاب می‌کند که زندگی همه انسان‌ها در یک سطح نباشد و همگی نتوانند از درآمد مساوی برخوردار شوند. از دیرباز، بشر شاهد محرومیت‌ها و کمبود‌های فراوانی بوده است. بیکاری، بیماری، نقص عضو و حوادث را بر پیکر برخی هم نوعان احساس می‌کرد و برای درمان آن، در پی راه‌های مستقل و محترمانه‌ای بود که یکی از بهترین آنها، بیمه و تأمین اجتماعی است.

وجود سه عامل، زمینه پیدایش بیمه را در دنیا و تاریخ فراهم آورده است: اول، نفع شخصی و اهمیتی که هر فرد برای منافع خود در نظر می‌گیرد؛ دوم، احساس خیرخواهی و نوع دوستی؛ و سوم، احساس سرنوشت مشترک که می‌توان از آن به احساس صنفی نیز تعبیر کرد.

 

بیمه، در حقیقت روشی برای جبران خسارت است؛ یعنی با پرداخت مبالغ جزئی، اما در سطح گسترده و وسیع، صندوقی برای اطمینان دادن به انسان‌هایی که ممکن است دچار آسیب و خسارت در شغل، تجارت، سرمایه گذاری، مسافرت، آتش سوزی و امثال آن شوند، فراهم می‌آید؛ زیرا زندگی روزمره ما، همواره همراه با خطر است و حوادث، هر لحظه زیان مالی و جانی به بار می‌آورند. از این رو، روشی که این نااطمینانی را به اطمینان تبدیل کند، اهمیت دارد و در این مورد، بیمه تنها روش موجود است؛ روشی که در واقع، جبران خسارت و تقسیم خطر است و مکانیزم توزیع خسارت بین افراد به شمار می‌آید که وظیفه برنامه ریزی مالی خطر یا خطرپذیری را انجام می‌دهد و به مفهوم عام خود، آینده نگری است.

 

بیشتر بخوانید:  بیش از ۵۰ هزار نفر عضو صندوق بیمه اجتماعی روستائیان و عشایر

در یک تقسیم بندی کلی، بیمه به دو دسته بیمه‌های اجتماعی و بیمه‌های بازرگانی تقسیم بندی می‌شود.

بیمه‌های اجتماعی، عمدتاً بیمه‌های اجباری و ناشی از قانون هستند و مشخصۀ آن‌ها این است که شخص دیگری (مانند کارفرما) در پرداخت بخش زیادی از حق بیمه مشارکت دارد. در بیمه‌های اجتماعی، حق بیمه به‌صورت درصدی از دستمزد تعیین می‌شود؛ در حالی که در بیمه‌های بازرگانی حق بیمه متناسب با ریسک تعیین می‌شود. در ایران، سازمان تأمین اجتماعی مهمترین مرجع بیمه‌های اجتماعی است.

در مورد بیمه‌های بازرگانی، تقسیم بندی‌های مختلفی وجود دارد. برخی از روش‌های تقسیم بندی انواع بیمه از این قرار است:

- بیمه‌های دریایی در مقابل بیمه‌های غیردریایی

- بیمه‌های اموال در مقابل بیمه‌های اشخاص

- بیمه‌های زندگی در مقابل بیمه‌های غیرزندگی

صرف نظر از تقسیم بندی کلی، رشته‌های مختلف بیمه کما بیش با تعاریف مشابهی توسط شرکت‌های بیمه در کشور‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ بنابراین می‌توان انواع بیمه‌های بازرگانی را بر اساس رشته تقسیم بندی نمود:

 

بیمه آتش سوزی، رشته‌ای از بیمه است که بیمه گر طی آن در قبال دریافت حق بیمه، جبران خسارت‌های وارد شده بر ساختمان‌ها و دارایی‌های بیمه گزار در اثر آتش سوزی و صاعقه را تعهد می‌نماید. همچنین بیمه آتش سوزی پوشش‌های تبعی همچون سیل زلزله، طوفان و تگرگ و سرقت نیز تحت پوشش قرار میدهد.

 

بیمه حمل و نقل کالا، بیمه‌ای است که به موجب آن، بیمه‌گر متعهد می‌شود چنانچه کالا در هنگام جابجایی از بین برود و یا دچار خسارتی شود، زیان وارده را جبران نماید.

 

بیمه عمر، نوعی از بیمه است که بر اساس آن بیمه گذار طی مدت معینی حق بیمه پرداخت می‌کند و در عوض، بیمه گر متعهد می‌شود که در صورت فوت بیمه شده، ابتلا به بیماری‌های خاص و یا زنده ماندن، مبلغ معینی را به صورت یکجا و یا به صورت مستمری، به بیمه گذار، بیمه شده یا فرد تعیین شده از سوی وی پرداخت نماید.

 

بیمه حوادث، به مجموعه گسترده‌ای از بیمه نامه‌های فردی یا گروهی اطلاق می‌شود که طی آن افراد بیمه شده در مقابل بروز حوادث مختلفی از جمله تصادف، سقوط و ... بیمه می‌شوند. منظور از حادثه، اتفاقات غیرعمدی و غیر قابل پیش بینی‌است. خسارت پرداختی از سوی بیمه گر به بیمه شده ممکن است به صورت پوشش فوت، غرامت نقص عضو، هزینه‌های پزشکی، حقوق از کار افتادگی و مواردی از این دست باشد.

 

در قرارداد بیمه بدنه اتومبیل، بیمه گر متعهد می‌شود خسارت‌هایی را که بر اثر حوادث، تصادف، آتش سوزی یا دزدی به وسیله نقلیه موتوری وارد می‌شود، جبران نماید.

 

نام دقیق این نوع از بیمه، بیمه مسوولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری در مقابل اشخاص ثالث است و خسارت‌های مرتبط با اشخاص ثالث را پوشش می‌دهد. منظور از شخص ثالث، فردی است که در اثر وقوع حوادث مرتبط با وسایل نقلیه موتوری (مانند خودرو یا موتورسیکلت) آسیب می‌بیند؛ اعم از این که در داخل یا خارج از وسیله نقلیه باشند.

 

موضوع بیمه درمان، تأمین و جبران هزینه‌های درمان، اعم از درمان سرپایی یا بستری است. علت هزینه ممکن است بروز بیماری یا حادثه باشد. یکی از پوشش‌های متداول بیمه درمان، بیمه تکمیلی درمان است که هزینه‌ای مازاد بر تعرفه‌های بیمه‌های اجتماعی (مانند خدمات درمانی یا تأمین اجتماعی) را پوشش می‌دهد.

 

بیمه کشتی یا بیمه دریایی، نوعی از پوشش بیمه است که خطر‌های مرتبط با حمل و نقل دریایی را پوشش می‌دهد. این خطرات شامل بدنه کشتی، محموله، مسوولیت و ناحیه درون دریا است. این نوع بیمه سهم اندکی از بازار را دارا می‌باشد و تنها در حدود دو درصد از بیمه‌های غیرعمر در دنیا به این نوع بیمه نامه اختصاص دارد. 

 

پول یکی از دارایی‌های پر ریسک است. اسکناس، سکه، چک بانکی و تمبر‌های مالیاتی وجوهی از پول هستند که می‌توان آن‌ها را تحت پوشش این نوع از بیمه نامه درآورد. با استفاده از این بیمه نامه، بیمه‌گر خسارت‌های وارده به مالک پول را در اثر بروز خطراتی مانند انفجار، آتش سوزی، صاعقه، سرقت و ... جبران می‌نماید. به طور کلی، دو نوع پوشش بیمه‌ای پول وجود دارد که عبارتند از: بیمه پول در گردش و بیمه پول در صندوق.

 

بیمه مسوولیت مدنی دارای تنوع بسیار زیادی است و به تناسب کسب و کار‌ها و فعالیت‌های متنوعی که در جامعه وجود دارد، رشته‌ها و زیررشته‌های مختلفی از این نوع بیمه نیز ایجاد شده است. مهمترین تضمین بیمه گر در این نوع از بیمه، جبران خسارت‌های مالی و جانی در حوزه مسوولیت‌های مدنی بیمه‌گذار می‌باشد. 

 

 منبع: بیتوته