پخش زنده
امروز: -
استاندار سیستان و بلوچستان با بیان اینکه طرح انتقال ۲۸۰ میلیون متر مکعبی آب دریا در حال اجراست، گفت: تامین آبِ شهرِ زاهدان با «آب شیرین کن» در دستور کار است تا مشکل تامین آب در شمال استان، کمتر شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای منصور بیجار با حضور در برنامه تلویزیونی «استاندار» به پرسشها درباره اقدامات، طرحها و برنامههای استانداری سیستان و بلوچستان پاسخ داد. متن کامل این برنامه به شرح زیر است:
مقدمه مجری: همانطور که میدانید استانها به عنوان موتور پیشرفت کشور نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه کشور ایفا میکنند، در این میان استانداران به عنوان رئیس جمهور استانها و حتی نماینده حاکمیت در استانها شخصی که رئیس شورای تامین استان است و یک وظیفه فراقوهای و فرابخشی دارد از اهمیت و جایگاه ویژهای برخوردار است و با یک ادبیات ساده باید گفت، مسئولیت هر استان با استاندار آن استان است، از طرف دیگر استانداران با همه این جایگاه و نقشی که دارند خدمتگزار مردم محسوب میشوند حالا با توجه به این دو مقوله مهم ارتباط مستقیم و بی واسطه مردم با استانداران از اهمیت ویژهای برخوردار است که به همین دلیل و در راستای عدالت رسانهای که صدا و سیما بعنوان رسانه ملی در دستور کار خودش قرار داده، برنامه زنده تلویزیونی استاندار با هدف ارائه و تبیین راهکارها و برنامههای توسعهای استانداران در راستای حل مسائل و چالشها و دغدغههای مردم در استان ارتباط مستقیم مردم با استانداران و پاسخ به مطالبات مردم طراحی شد و مقرر شد روزهای دوشنبه هر هفته تقریبا در همین ساعت حدود ساعت ۱۹:۳۰ از شبکه خبر با حضور یکی از استانداران محترم کشور به صورت زنده روی آنتن برود که هفته گذشته اولین قسمت آن با حضور استاندار محترم استان فارس تقدیم حضور شما شد و امروز در دومین قسمت افتخار میزبانی اولین استاندار اهل سنت بلوچ سیستان و بلوچستان هستیم.
سوال: در مقدمه هم گفتم اولین استاندار اهل سنت بلوچ درست است؟
بیجار: بله.
سوال: شما سالهای سال هم در استانداری مشغول هستید درست است؟
بیجار: بله، من از ابتدای استخدامم و شرایط کاری که ایجاد شد برای من در وزارت کشور بود.
سوال: تجربه قابل توجهی در حوزه استانداری دارید؟
بیجار: تقریبا ۲۴ سال.
سوال: متولد سیستان هستید؟
بیجار: بله، من متولد شهر خاش هستم.
سوال:، چون این را از این نظر مطرح کردم که خیلیها به واسطه محل تولدشان به یکجا، ولی خیلیها متولد جای دیگری هستند ولی بزرگ شده آن حوزه هستند و به آنجا منصوبند، ولی حضرتعالی اولین استاندار اهل سنت بلوچ سیستان و بلوچستان، برای شما ارزوی توفیق داریم، آقای استاندار یک استانی در اختیار دارید حدود ۱۸۷ یا ۱۹۰ هزار کیلومتر مربع، یازده و نیم درصد مساحت کل کشور که وقتی که یک نگاه کلی به آن داریم میبینیم که چه در حوزه بین المللی و چه در حوزه داخلی با آن ظرفیتهای قابل توجهی که استان شما دارد من اعتقاد دارم اگر کسی میخواهد راجع به استان سیستان و بلوچستان ابراز نظر کند، باید حتما راجع به آن تحقیق کند، چون در یک نگاه کلی آدم باور نمیکند که این استان این قدر ظرفیت دارد، یک استانی با این همه ظرفیت که حتی صحبت پایتختی ایران راجع به آن مطرح میشود در این دو بعد داخلی، آن طور که در شایستگی مردم عزیزمان و هموطنان مان در سیستان و بلوچستان است هم در حوزه بین المللی، اگر بخواهم صادق صحبت بکنم، آن طور که باید و شایسته است شاید ما نتوانستیم از ظرفیتها استفاده کنیم در ابتدا برای هموطنان ما در سیستان و بلوچستان شما سالها بودید، اما الان قبول مسئولیت کردید، یک تصویر کلی از سیستان و بلوچستان بفرمایید تا برویم سراغ بخش بخش و مسائل مهم این استان.
بیجار: استان سیستان و بلوچستان بزرگترین استان کشور است به لحاظ مساحت، تقریبا یازده و نیم درصد، استان از جنوب با دریای عمان و سواحل آبهای آزاد ارتباط دارد، بیش از ۱۲۰۰ کیلومتر مرز مشترک داریم با کشور پاکستان و کشور افغانستان که کل مرز کشور پاکستان در استان سیستان و بلوچستان واقع شده، تنوع قومی، قبیلهای و مذهبی در استان کاملا مشهود است و از شمال تا جنوب این تفاوت را دارد، من این را عرض کنم مساحت استان برای این که برای بینندگان بهتر این موضوع جا بیفتد تقریبا برابر ۹ استان غربی کشور است، ظرفیتهای مختلفی هم دارد، هم به لحاظ جغرافیایی شما در سواحل به یک نوع موضوعاتی را دارید در مرکز استان که پدیدههایی مانند کوهستانی را دارید، باز در شمال استان در منطقه سیستان که منطقه ورودی رودخانه هیرمند است و دشت سیستان است به لحاظ هواشناسی هم اقلیم متفاوتی را دارد، به لحاظ کشاورزی تمام محصولاتی که در کل کشور عزیزمان ایران تولید میشود در همان جا هم تولید میشود، اینها را عرض میکنم به جهت آن تفاوت اقلیم هوایی و همچنین ظرفیتهای دیگری که دارد، با استانهای کرمان و هرمزگان و خراسان جنوبی هم هم مرز هستیم در داخل و بسیاری از ظرفیتهای دیگر که در خلال صحبت هایم به آن اشاره خواهم کرد ظرفیتهای معدنی بسیار خوبی که استان سیستان و بلوچستان دارد، به جهت همان مرزی که عرض کردم به لحاظ تجاری و بازرگانی میتواند ظرفیتهای بسیار خوبی را ایجاد کند، دشتهای وسیع دارد منابع آبی خوبی دارد مخصوصا در حوزه جنوب که ناشی از بارندگیهای موسمی است و میتواند ظرفیتهای خوبی را آنجا ایجاد کند در حوزه میوههای گرمسیری بی نظیرترین است در کشور که تمام میوههای گرمسیری که عمدتا در دنیا شناخته شده است در استان سیستان و بلوچستان قابلیت تولید دارد در مجموع این را بگویم سیستان و بلوچستان ظرفیت هایش اینقدر متنوع است در صحبتهای شما بود که ما یک شعاری را داریم میگوییم کشور تا الان از ظرفیتهای سیستان و بلوچستان محروم مانده به لحاظ هم دسترسی، فقط یک نکته را عرض کنم از طریق مرزی که ما داریم میتوانیم با تقریبا ۴۰ درصد جمعیت جهان یعنی پاکستان، هندوستان، چین و کشورهای مرتبط با این چند کشوری که عرض کردم ارتباط برقرار کنیم به لحاظ تجاری و بازرگانی که ظرفیت بسیار بزرگی است.
سوال: نکتهای که با توجه به سفر آقای رئیس جمهور شاید الان برای خیلی از بینندگان مان هم سوال باشد آن جملهای بود که آقای رئیس جمهور بعد از افتتاح بزرگراه زابل – زاهدان به آن اشاره کردند که آقای رئیس جمهور گفتند که من ۵۰ سال پیش اینجا بودم، اما الان وضع بدتر از ۵۰ سال پیش است واقعا این طور است؟ از چه زاویهای آقای رئیس جمهور به این موضوع نگاه کردند؟
بیجار: این را لازم است توضیح بدهم، نکتهای که آقای رئیس جمهور فرمودند، نه این که اقدامی انجام نشده، نه، ایشان در سالهایی که بودند سیستان در زمانی ما در تاریخ مان باید این را بررسی کنیم، منطقه سیستان را خاصا عرض میکنم انبار غله آسیا بوده، کشاورزی بسیار فراوان در بخشهای مختلف باغات، صیفی جات، کالاهای اساسی که گندم و جو اصلیترین آنها است بیشترین کشت آن در کشور در همین منطقه سیستان انجام میشد سالهایی که ایشان حضور داشتند در همان بدو ورود مخصوصا در روستایی که ایشان آنجا خدمت میکردند وارد شدیم بسیار متاثر شدند، به دلیل عدم آب رودخانه هیرمند و خشکسالیهایی که بوده و خشک شدن تالاب هامون از پرواز هم که از بالا بر منطقه سیستان را نگاه میکردند خیلی متاثر شدند بیشتر منظورشان در این قسمت بود که سالهایی که ایشان بودند سالهای ترسالی بوده حتی از کانالهای پرآب که آنجا بازدید میکردند میگفتند این کانالها همه پرآب بودند که الان متاسفانه به دلایلی که عرض کردم خشک است و کشاورزی و معیشت مردم دچار مشکل جدی شده که در ادامه توضیح خواهم داد.
سوال: یعنی هم بر اساس آن گذشته و هم بر اساس آن ظرفیتهایی که منطقه دارد.
بیجار: بله.
سوال: یک نکته بگویم، همکاران من نرفتند تمام نکات منفی و مشکلات را جمع آوری و پخش کنند، نکات مثبت بوده اقدامات بوده، اما از آنجایی که ما در این برنامه به دنبال پیگیری مسائل و مشکلات مردم هستیم سعی کردیم مواردی که مردم دغدغه شان است مطرح کنیم، آقای بیجار وقتی که راجع به سیستان و بلوچستان صحبت کنیم شاید بهترین مصداق این باشد که کنار آب باشی و تشنه باشی، یعنی فکر میکنم این بهترین مصداق است الان برای سیستان و بلوچستان که با این وسعت کنار دریا، بزرگترین مشکل آن بحث آب شرب و بحث آب کشاورزی و مواردی از این دست است. آن طور که من داشتم در گزارشها میدیدم فکر کنم ضریب آب چابهار هنوز به ۵۰ هم نرسیده باشد، حالا نمیدانم الان جدیدا به کجا رسیده، مشکلات آب در چابهار، کنارک و از این طور مسائل، ولی قاعدتا اگر قرار است سیستان و بلوچستان پیشرفت کند، ما آن صحبتهایی که راجع به مکران و چهابهار و اینها در سطح منطقهای و بین المللی میکنیم طبیعتا اول باید مسائل زیرساختی و یک چیزی مثل آب که بحث حیات و پیشرفت و مبنا است انجام شود، الان شرایط چطور است؟ برنامه شما چیست و قرار است چه اقداماتی انجام شود؟
بیجار: من یک بار دیگر به نظرم این تکه را باز کنم ما از شمال استان تا جنوب استان طولی حول و حوش ۱۱۰۰ کیلومتر را داریم، این فاصله بسیار زیاد است، به همین دلیل باز تنوع شرایط اقلیمی تقریبا در استان سه بخش داریم.
سوال: یعنی برای این که قشنگ متوجه شویم انگار از تهران بروید تا شیراز این میشود یک استان.
بیجار: بله، دقیقا، شمال استان که منطقه سیستان است منطقه بسیار کم بارشی است و تمام منابع آب آن وابسته است به رودخانه هیرمند و تالاب هامون، اگر آنجا آورده آب نداشته باشیم دچار مشکل میشویم، بخشی از آن آب هم میرود در چاه نیمهها ذخیره میشود برای شرب و تامین طرحهای نوین کشاورزی، گلخانه و دامداری و طرحهای صنعتی ما، این یک نکته است، از تقریبا بخشی از شمال و مرکز استان تا تقریبا قبل از پس کرانههای ساحلی تقریبا اقلیم کوهستانی را داریم، عمدتا دشت هم در این مناطق داریم جلگه هم در این مناطق داریم عمدتا آبهای زیرسطحی است چاههایی که عمدتا هستند در این منطقه، قنوات ما در این منطقه هستند پایین دست حوزه ساحلی ما که باز به دریا اقلیم آن کاملا متفاوت است، هم منابع آب و هم منابع خاک آن کاملا متفاوت است رفتاری که باید داشته باشیم در این سه حوزه باید کاملا متفاوت باشد، برای حوزه شمال اولین چیزی که برای ما مدنظر است، پایداری منابع آب شرب مان و این صنایع خرد و کوچکی که داریم، کارهایی را انجام دادیم، طرحهای اضطراری، اولا اولین کاری که به هر شکلی پیگیری شد بخشی از حق آبه توانستیم چاه نیمه هایمان را تقویت کنیم، در کنار آنها یک طرح بزرگی را بزرگترین آب شیرین کن فراساحلی را حدفاصل زاهدان و زابل آنجا ایجاد کردیم که توان این را دارد در فاز یک ۱۱۰۰ لیتر در ثانیه آب شیرین و باکیفیت را برای شهرهای زاهدان و زابل تامین کند، طرحی را داریم که از منطقه بندان حدفاصل زابل و نهبندان است آنجا چاههایی حفر شده و آن تا ۸۰۰ لیتر در ثانیه را میتواند تامین کند، چون الان از چاه نیمهها برای زاهدان آب میبریم این طرحها را داریم اجرا میکنیم و آن طرح آب شیرین کن را که ما زاهدان را میتوانیم از آب شیرین کن تامین کنیم و بار زاهدان را از حوزه سیستان برداریم زاهدان را باز از منطقهای که هم چاههای اطراف آن و هم آب شیرین کن و یک طرح جدیدی را شروع کردیم از منطقه تهلاب مرز ما با کشور پاکستان منابع آب زیرزمینی خیلی خوبی داریم از آنجا داریم پروژه را انجام میدهیم که آن هم میتواند تا هزار لیتر در ثانیه آب را به زاهدان برساند.
سوال: حق آبه را هم برای بینندگان بگویید الان آخرین تصمیمات و برنامهها و پیگیریها نتیجه اش به کجا رسیده است؟
بیجار: اولا این فرآیند و این اختلافی که وجود دارد برای تامین حق آبه تقریبا قدمت ۱۵۰ ساله دارد، اما در سال ۱۳۵۱ معاهدهای بین کشور ایران و افغانستان بوده که عدد و رقمی را آنجا پیش بینی کردند حالا ۸۲۰ میلیون متر مکعب حق آبه را باید بدهند که این را در سالهایی تامین شده بعضی از سالها نه، این باز برمی گشته به هم وضعیت داخلی افغانستان، میزان بارشها و مواردی از این دست، یک اشکال عمده داشته که الان برنامه که داریم این است، اشکال عمده آن این بوده به نظر ما بررسی که انجام دادیم به صورت واحد این موضوع پیگیری نشده است.
سوال: یعنی چه؟
بیجار: در مقاطعی مثلا وزارت نیرو میآمد از طریق کمیساران آب پیگیری میکرده وزارت خارجه از آن فرآیندهایی که وزارت خارجه داشته پیگیری میکرده الان خدمت آقای رئیس جمهور گزارشی که ارائه کردیم اولین نکتهای که وجود دارد این است که ما به صورت واحد یعنی یک مجموعه این را بعهده بگیرد ضمن این که ایشان اختیاراتی به استان دادند که با محوریت یا وزارت خارجه یا وزارت نیرو که به جمع بندی برسیم ما از ظرفیتهای محلی خود استان هم استفاده کنیم بالاخره به لحاظ فرهنگی پیوستهایی وجود دارد بین ما و کشور افغانستان که بتوانیم این ظرفیتها را ایجاد کنیم. نکتهای که خیلی مهمتر است از نظر من به عنوان کارشناسی با خیلی از عزیزان هم صحبت کردیم یک طرحی را داشتیم بعنوان رویین تن سازی سیستان یعنی ما باید همیشه شرایط سخت را در نظر بگیریم در منطقه سیستان و بر اساس آن با تکیه بر ظرفیتهای داخلی خودمان اقداماتی را انجام بدهیم یعنی همین منابع آبی که عرض کردم ما فرض کنید بار زاهدان را از روی سیستان برداریم.
سوال: حتی من یک جایی میخواندم که، چون بارشهای خیلی شدیدی میآید در سیستان بعضی مواقع حتی یک گزارش آن را میگفتند مثلا در یک روز صد میلی متر بارندگی میآید ولی به دلیل این که آبهای سطحی را هیچ برنامهای برای مدیریت آن و یا هدایت آن به مناطقی که ظرفیت کمتری دارند نداشتید این کلا به هدر میرود و هیچ اتفاقی نمیافتد.
بیجار: نه، عرض میکنم، آن پدیده در حوزه جنوبی است خیلی فاصله دارد با زاهدان و سیستان، در حوزه ساحل ما میآید و ما در کمتر از ۶ ساعت ۲۹۰ میلیمتر بارندگی داشتیم حجم بسیار زیاد است فقط اول سال یکی از بارندگیها که در تاریخ ۵۰ ساله هم که ما داشتیم برای آمار هواشناسی بی نظیر بوده یعنی این اتفاق قبلا نیفتاده، چیزی نزدیک به هشت میلیارد متر مکعب بارندگیهایی بوده که در همان حوزه ساحلی اتفاق افتاد البته سدهای آنجا داریم که بخشی از آن را مهار میکند و بخشی از آن را هم به دریا میریزد و یکی از نکاتی که ما داریم این است که برای آنها هم برنامه داریم طرح جامع مدیریت سیلاب جنوب استان را تهیه کردیم که آن کار انجام شود، طرحهایی که عرض کردم طرح تهلاب است در منطقه مرکزی سدهایی را داریم در منطقه سراوان سد ماشکیده علیا است که از آن برای شهرهای پایین دست مان داریم کارهایشان را انجام میدهیم بعضی از شهرها انجام شده مثل مهرستان و هیدوج برای سیب و سوران و سراوان هم داریم کارهایش را انجام میدهیم در شهرستان خاش که باز در ناحیه مرکزی است از سد کارواندر و منطقه کارواندر، ایرانشهر که از چاههای اطراف مان تامین میشود در حوزه پایین دست از سدهای پیشین، سدهای زیردان و سد کهیر منابع آبی که داریم آنجا دارد برنامه ریزی میشود که بخشی از آن انجام شود، اما نکتهای که مهم است ما بزرگترین طرح انتقال آب را از دریا و شیرین سازی چیزی که مدنظر شما بود داریم انجام میدهیم این پروژه ۲۸۰ میلیون متر مکعب آب را در طول سال از حوزه ساحل در فاز اول در منطقه شرق کشور که برگرفته از قانون هم است، تامین خواهد کرد که ۱۸۰ میلیون متر مکعب آن سهم استان سیستان و بلوچستان است.
سوال: در شیرین سازی آب قدری تعلل کردیم در این سالها درست است؟ یعنی با توجه به تجارب کشورهای حاشیه خلیج فارس خیلیها اعتقاد دارند که ما باید خیلی زودتر میرفتیم به این سمت.
بیجار: بله، باید این کار انجام میشد البته هزینههای آن را هم باید در نظر بگیریم، به نظر میرسد اگر ما به صورت تلفیقی هم بتوانیم در مهار آبهایی که داریم آنجا و هم این بحث شیرین سازی را انجام بدهیم هم به لحاظ پدافندی، هم برای پایداری ما خیلی خوب است، وقتی شما این شیرین سازی را انجام میدهید طرح انتقال آب تا زاهدان میآید.
سوال: برنامه زمان بندی دارید؟
بیجار: برنامه زمان بندی که، چون بخش خصوصی دارد آن را انجام میدهید برنامه زمان بندی اش برای سال بعد بود ولی به نظر میرسد برمی گردد به این که تامین منابع مان بتواند انجام بشود یا نه؟ ولی فعالیت خوبی دارند در این زمینه.
سوال: ما سعی میکنیم در برنامه هایمان از این به بعد به این سمت برویم که هر کدام از استانداران عزیز که ما خدمت شان خواهیم بود بیایند برنامه ۴ ساله خودشان را ارائه بدهند که مردم بتوانند آن برنامهها را پیگیری کنند و در قالب مطالبه گری یا پیگیری مسائل آن را بتوانیم از استانداران حتی در برنامههای مختلفی که در ادامه با استانداران خواهیم داشت آن را پیگیری کنیم این چیزی که از توضیحات شما من برداشت کردم دو بعد خارجی و داخلی دارد یکی دیپلماسی آب است، راجع به حق آبهها و مسائل اینچنینی و یکی هم بعد داخلی سند توسعه منابع آبی سیستان است، فکر میکنم جای این دو تا خالی است و شما باید محبت کنید این را در دستور کارتان داشته باشید.
بیجار: بله، برنامه جامعی برای بحث آب داریم این را که عرض کردم ما در ۵ ناحیه استان تنش آبی داریم در حوزه روستایی و در حوزه شهری و کاملا برای ما مشخص است منابع ما مصارف ما کاملا مشخص است، ما ۲۸۵ میلیون لیتر آب مصرفی ماست حدود ۲۳۰ میلیون لیتر آن تامین شده یعنی ما از هم منابع زیرسطحی، شیرین سازی و سطحی که سدهای ما هستند و رودخانههای ما هستند از آنها این آب را تامین میکنیم ۵۰ میلیون کسری داریم با افق جمعیتی استانی برنامه ریزی را کردیم این طرحهایی که توضیح دادم بر اساس همان برنامه است یعنی ما شهر زاهدان را که و حوزه سیستان را که تقریبا ۴۰ درصد جمعیت استان را میگیرد با ۴ تا پروژه کلان که عرض کردم هم تهلاب هم بندان هم شیرین سازی و چاههایی که آنجا داریم زیرسطحی اینها را برنامه ریزی کردیم در حوزه خاش را عرض کردم از منابع کارواندر در حوزه سراوان از سد ماشکیده علیا و سد ماشکیده سفلی که در حال انجام است در حوزه ساحلی هم از سه سدی که عرض کردم آنها را داریم انجام میدهیم به صورت پراکنده سدها و بندهایی را داریم در مثلا منطقه سراوان در منطقه سرباز و نیکشهر و فنوج و نقطههای دیگر استان که به همین شکل کار آنها انجام میشود.
سوال: یکی از نکتههایی که راجع به سیستان خیلی دغدغه است الان حتما برای شما بیشتر از سایرین بحث مهاجرت از سیستان است، طبیعتا خیلی خبرهایی را داریم که مهاجرتهای زیادی از سیستان و بلوچستان به خارج از استان به دلیل همین مسائل و مشکلات زیرساختی اتفاق میافتد، یک بعد آن همین بحث آب است، اما این را ترکیب کنیم با سایر مسائل زیرساختی که شما باید انجام بدهید تا از مهاجرت از استان به خارج از استان جلوگیری کنید در این حوزه مثلا بعنوان مثال برنامهای که من در خبرها میخواندم که الان شما یک چیزی حدود فکر میکنم هزار روستای فاقد آب شرب دارید درست میگویم؟ عددهای من درست است؟
بیجار: بیشتر از این است در هزار روستا آبرسانی سیار انجام میشود.
سوال: میخواهم بگویم مثلا نمیشود صدتا از این روستاها را یک شهر کنیم بیاییم تمام مثلا پست فشار قوی و برق و آب و گاز و اینها قاعدتا هزینهها دارد، میخواهم بگویم اصلا کلا برنامهای شما که هم زیرساخت را تقویت کنید و هم از این مهاجرتها جلوگیری کنید چیست؟
بیجار: اولا باید بپذیریم به این که دلیل این مهاجرت چیست؟ در استان، ما اعتقاد بر این داریم، به دلیل عدم برنامه ریزی صحیح در سالهای گذشته، حالا اگر شما فرصت بدهید من در مورد برنامهها هم توضیح میدهم. عدم توزیع عادلانه ثروت، نظام برنامه ریزی ما از بالا به پایین بوده است. توجه به زیرساختها براساس ظرفیتهایی که استان داشته است، انجام نشده. این را شما کاملاً مشهود میتوانید بررسی کنید. مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۱ به استان تشریف آوردند، البته ایشان در مقطعی در قبل از انقلاب در استان در شهر ایرانشهر تبعید بودند، در زمان ریاست جمهوری هم در استان بررسیهایی انجام دادند و حضور پیدا کردند. سال گذشته در دیدار ایشان با مردم استان، یک جمله کلیدی داشتند ایشان، گلایه کردند از تنبلی دولتها در سالهای گذشته و گفتند اگر آن مصوبات سال ۸۱ اجرا میشد، ما این مشکلات را نداشتیم. دقیقاً همین است، آن زمان به این مسائل پرداخته شده بود، صحبت ما این است، چرا این اتفاقها افتاده است و استان استانی است که وسیع و جمعیت آن پراکنده است، هزینه ساخت هم نسبت به جاهای دیگر کشور بیشتر بوده است و شاخصها هم با متوسط کشوری فاصله داشته است، به همین جهت ما نتوانستهایم آن چیزهایی که در توسعه مدنظر است را برای نیروی انسانی فراهم کنیم. برای ماندگاری نیروی انسانی برنامه ریزی نکردهایم. ما در دو سال گذشته بیش از ۸ هزار نفر ورودی داشتیم، در سیستم اداری بیش از ۵ هزار برگشت کردهاند، یعنی مهاجرت کردهاند، بخشی از آنها اصلاً بومی نبودهاند، اتفاقاتی مثل این باعث شده است که مهاجرت صورت بگیرد. نکته دوم که باز در کلام است، باز هم در صحبتهای مقام معظم رهبری، طرح توسعه محور شهر بوده است، الان این مختص سیستان و بلوچستان نیست. ما اگر کشور را به دو نیمه شرقی و غربی تقسیم کنیم، اطلاعات آماری این را میگوید، جمعیت در دورههای آماری از شرق به غرب رفته است، یعنی در استانهای دیگر هم این اتفاق افتاده چرا، چون ما ظرفیتهای جنوب را استفاده نکردهایم. مثال بندر چابهار و سواحل را داشتهایم، ظرفیت مرزی با پاکستان و افغانستان داشتیم، زیرساختهای ما آماده نبوده است، نتوانستیم از ظرفیت خدمات اینجا استفاده کنیم، جمعیت جابجا میشود. یکسری موارد دیگر هم وجود دارد، مثال قوانینی که ما داشتیم، تصمیمهایی که گرفتیم، مثال قانون ارزش افزوده وقتی میآید بحث مالیاتها را که اخذ میکند و توزیع میکند، مثال ساده اش این است، میگوید هر چقدر پول بدهید، همان قدر آش میخورید. شما ۹۰ درصد از مالیاتی که دریافت میکنید به همانجایی میرود که از آنجا گرفتهاید. در سیستان و بلوچستان سرمایه گذاری دولت و بخش دولتی در سالهای گذشته انجام نشده است، در استانهای دیگر انجام شده، دولت این کار را کرده است، شرکتهای دولتی این کار را کردهاند. بنگاههای اقتصادی آنجا شکل گرفتهاند، ارزش افزوده ایجاد کردند، این ارزش افزوده باعث میشود که من در یک شهری مثل زاهدان که به لحاظ وسعت هم تراز کرمان و یزد است، من کمتر از یک بیستم آنها دریافتی ارزش افزودهام است، من نمیتوانم زیرساختهای شهری را درست کنم.
سؤال: همه اینها باعث شده که در نهایت آن نابرابری باشد؟
بیجار: ببینید یک دهیاری در استان تهران، به اندازه ۳ هزار دهیاری در استان سیستان و بلوچستان منابع دریافتی ارزش افزوده اش شده است، نمیتوانید شهر و روستا را آباد کنید. جمعیتی که آنجا سکونت میکند امکانات میخواهد، این امکانات تهیه و تأمین نشده، به همین جهت میآید این مهاجرت صورت میگیرد که برای اینها هم برنامه داریم.
سؤال: بحث تجارت، خاطرم است قبلاً سه مورد بود بعد شد شش مورد، بعد یازده مورد، بازارچههای مرزی. روی بحث این آیا سند تجارت استان داریم، چه اقدامهایی انجام داده است، الان مهمترین مسائل آن چیست که البته میخواهم برنامه شما را بدانم، برنامه به سمتی که مردم آنجا در آن دیده شوند، یعنی اقتصاد مردم، نه اینکه منافع عده یا گروه خاصی در آن دیده شود؟
بیجار: اول برنامهها را کلی بگویم، ببینید شما سند چشم انداز دارید، رئیس جمهور اشاره میکنند، قوانین برنامه توسعه را دارید. در سطح ملی، سند ملی، آمایش سرزمین را دارید که ما برش استانی و شهرستانی آن را هم تهیه کردهایم. بر همین اساس و نکتهای که عرض کردم، محورهایی که مقام معظم رهبری فرمودند و بعنوان سند راهبردی ما در استان است، در یازده محور است که اتفاقاً بخشی از آن سند برمی گردد به حوزههای مرزی ما و تجارت ما. بر همین اساس ما یک سندی را تهیه کردهایم، من قاطعانه میگویم تنها استانداری بودم که رأی اعتمادی که هیئت دولت، از من برنامه خواسته بودند، آنجا یک مصوبه شد بعنوان تشکیل ستاد ویژه توسعه استان سیستان و بلوچستان که دکتر پورمحمدی سازمان برنامه و بودجه کشور، قبول زحمت کردند و فرآیند آن را شروع کردیم، یک برنامهای تهیه کردیم، برنامه جامع توسعه استان سیستان و بلوچستان. این برنامه، چون لازم است من توضیح بدهم، البته خیلی از برنامههای ما تقریباً ایده آل فکر میکنم با شرایط حال و اتفاقهایی که میافتد تطبیق ندارد. این برنامه به این شکل است که ما شرایط حال مان را در نظر گرفتیم در بخشهای اقتصادی و زیربنایی و سایر بخش ها. گفتهایم الان در این شرایط هستیم، در قبل از پایان دولت میخواهیم به کجا برسیم، چه برنامههایی را باید انجام بدهیم، راه رسیدن به این برنامهها چیست، همیشه این برنامهها به سمت منابع میروند، وقتی منابع با محدودیت مواجه میشود، این برنامهها دچار مشکل میشوند. ما تکیه کردهایم بر ظرفیتهای داخلی استان که یکی مرز است. در سفر رئیس جمهور بحثی که شما فرمودید، ایشان اعتقاد دارند که باید استانها بتوانند خودشان را بچرخانند. الان کشور پاکستان هم مرز ما است، ۹۰۰ کیلومتر هم مرز داریم.
سؤال: کلاً هزار و ۲۰۰ کیلومتر مرز آبی خاکی داریم، درست است؟
بیجار: با مرز آبی خیلی بیشتر میشود، هزار و ۲۰۰ کیلومتر مرز خاکی داریم. ۹۰۰ و خوردهای کیلومتر با کشور پاکستان، ۲۰۰ و خوردهای با افغانستان مرز داریم.
سؤال: آبی و خاکی کلاً چقدر میشود؟
بیجار: آبی و خاکی نزدیک به هزار و ۸۰۰ کیلومتر میشود. در حوزه مرزی با کشور پاکستان که داریم و از آن طرف با کشور افغانستان، ظرفیتهای بسیار خوبی داریم. اشکالی که وجود دارد، مشکل در قوانین ما است. یا بعداً آئین نامه و بخشنامه ها. ما ظرفیتهایی در حوزه محلی داریم، همین تحریمهایی که وجود دارد ما میتوانیم با برگرفته از ظرفیتهای فرهنگی و تعاملهایی که به لحاظ قومی و قبیلهای در دو طرف مرز است، کارها را انجام بدهیم. میتوانیم برای تأمین گوشت قرمز کشور که الان طرح آن را داریم، برای کشور حتی میتوانیم تأمین کنیم. میتوانیم برخی از کالاهای اساسی مثل برنج بیاوریم. از آن طرف ما میتوانیم بخش زیادی از محصولات داخلی خودمان را به کشور پاکستان صادر کنیم. برنامهای که دادهایم به این شکل است. ما با تهاتر کردن، اصلاً نیاز ارزی هم نیست، با تهاتر کردن همین کالاها میتوانیم بخشی از نیازهای داخل کشور و نه تنها استان را تأمین کنیم و این خودش میتواند بخش زیادی از اشتغال ما تأمین کند. از آن طرف افغانستان که اولین نقطهای که دریا را به افغانستان وصل میکند، از طریق مرز میلک ما در منطقه سیستان است که ظرفیت بسیار خوبی دارد. در حال تقویت زیرساختها هستیم، در همین دولت مصوب شد پل دوم میلک را انجام دهیم. باز هم آنجا این ظرفیتهای قومی قبیلهای و تعاملهای فرهنگی وجود دارد. بخش زیادی از نیازهای افغانستان و کشورهای آسیانه میانه را از طریق بندر چابهار میتوانیم برای میلک انتقال دهیم. منطقه آزاد سیستان که فعالیت آن در همین سفر رئیس جمهور کد گمرکی ابلاغ شد، میتوانیم کارهای آن را انجام دهیم و این ظرفیتها را در مرز ایجاد کنیم.
سؤال: نکته اینجا است که چرا در استان سیستان و بلوچستان که صحبت از محرومیت و اینطور مسائل میشود، چرا مثلاً نیامدید به مرزنشینهای ما مزیتها و امتیازهایی بدهید. البته در برنامههای مختلف بوده است، الان میخواهم برنامه تان را بفرمایید مثلاً به فاصله ۵۰ کیلومتر از مرز به استثنای شهرها، مزیت و فرصت بدهید که هم باعث جذب سرمایه گذار شود و هم مرزنشین بتواند از آنها استفاده کند؟
بیجار: ما در کشور دو آفت مدیریتی داریم، یک تمرکزگرایی و بخشی نگری است. اینها باعث میشود که تعدد قوانین، تعدد بخشنامه، تعدد آئین نامه شود و تفسیر روی آنها زیاد شود. این وقتی به جایی مثل مرز میرسد و میخواهید تجارت انجام بدهید، تشدید میشود. ما آنجا بازارچههای مرزی داریم. ما چهار مرز رسمی داریم، با کشور پاکستان و یکی با افغانستان. ۱۴ بازارچه محلی مرزی داریم که بخشی از آنها فعال است، بخشی غیرفعال، بازارچه خرده فروشی داریم و بازارچه محلی که همین بازارچههای محلی ما ۴۰ درصد از صادرات کشور که از مرز ما به پاکستان انجام میشود، توانستهاند بعهده بگیرند که ظرفیتهای خوبی هستند. این قوانین باید تسهیل شود، بعضاً تصمیم گیری و اصلاح اینها خیلی کار را مشکل میکند. به همین جهت برنامهای که داریم و از رئیس جمهور دستور گرفتهایم که ما در حوزه استان سیستان و بلوچستان برگرفته از همین ظرفیتهای محلی، برنامه هایمان را تنظیم کنیم و از آن ظرفیتهایی که عرض کردم بتوانیم صادرات و واردات را انجام دهیم و از این ظرفیت مرزی استفاده کنیم که برنامه آن هم تنظیم شده است و به زودی اجرای آن هم انجام خواهد شد. وزارت صنعت، معدن و تجارت، آقای وزیر دکتر اتابک هم در این زمینه چندین جلسه با ایشان داشتیم، تفویض اختیار کردند به استان، به ساختار استانی که بتوانند تصمیم بگیرد اختیارات خودشان را به استان دادهاند که این کار انجام شود و آقای رئیس جمهور هم به استاندار که اتفاقهای خوبی در آینده متصور است.
سؤال: اقتصاد دریا محور چه در حوزه گردشگری، خیلیها اعتقاد دارند بسیاری از رسم و رسومها و مراسمهای جشن و سرور و اینها ظرفیتهایی وجود دارد که میشود در حوزه آبی افزایش پیدا کند، تقویت شود، ورزشهای دریایی، کلاً اقدامهایی که آنجا را بتواند بعنوان مقصد توریستی تبدیل کند. از آن طرف هم بحث صنعت دریا، بحث تن ماهی، صید ماهی در قفس و اتفاقهایی که با کشورهای دیگر مقایسه میکردم، مثلاً نروژ حدود ۶ میلیون تن در سال بحث پرورش ماهی در قفس دارد که فکر میکنم برای یک میلیون و ۲۰۰ هزار باشد آن هم در کل کشور ما. فقط در حوزه اقتصاد دریامحور بفرمایید؟
بیجار: در حوزه اقتصاد دریامحور که مورد تأکید مقام معظم رهبری است، آقای رئیس جمهور هم به شدت به این موضوع پرداخته است و در همین سفر اخیر هم یکی از موضوعات بازدیدهایی بود که در پهنه ساحلی انجام دادند برای شناسایی همین ظرفیت ها. اولاً به صورت محلی همین صید و صیادی که ظرفیت بسیار خوبی در استان و میتواند بخش زیادی از اشتغال را تأمین کند. بزرگترین بندر صیادی کشور در شهر کنارک است. بیشترین تولید کنسرو ماهی تن را در کشور در کنارک را داریم، ۸ اسکله صیادی در این پهنه داریم، ظرفیت بسیار خوبی دارد. آن بحث آبهای فراساحلی که میتواند در صید و صیادی هم کمک کند بماند. تجارتی که از طریق آب انجام بدهید، به کل آبهای آزاد و به دنیا وصل هستید. ظرفیتها ایجاد شده است، مثل بندر شهید بهشتی، بندر شهید کلانتری که ظرفیتهای بسیار خوبی دارد. بندر شهید کلانتری ظرفیت هایش تکمیل شده است، کشتیهایی تا ۱۲۰ هزارتن میتوانند آنجا پهلوگیری کنند و کانتینر را جابجا کنند. خود پهنه ساحلی ما ظرفیت بسیار خوبی در حوزه گردشگری دارد. تقریباً زیباترین سواحل دنیا را در همین پهنه داریم. اینکه نکته را عرض کنم اقتصاد دریامحور منطقه مکرون که حوزه عمده آن در کشور در استان سیستان و بلوچستان است و بخشی در استان هرمزگان که حضرت آقا هم به آن خیلی تأکید دارند و برنامههای ویژهای در این حوزه دارد انجام میشود. ظرفیتی مانند منطقه آزاد چابهار و بحث خدمات. چابهار جزء چهار شهر لجستیک کشور است، باید زیرساختهای آن را تأمین کنیم. باید بپردازیم به بحث جادهها که بحث بزرگراهی آن درحال انجام است. راه آهن که خیلی مهم است که در همین دولت از چابهار تا زاهدان، از زاهدان تا خاش به بهره برداری رسیده است.
سؤال: با توجه به همه این ظرفیتهایی که وجود دارد، سند توسعه گردشگری استان را میخواهیم. الان شاید خیلیها بدانند خیلیها هم ندانند. بالاخره یک دروازه اقیانوسی ایران محسوب میشود؟
بیجار: بله.
سؤال: بحث جنگلهای حرا، بحث دلفین ها، گل افشان ها، کوههای مریخی، طلای کویر و دریا، انقدر جاهای توریستی دارد که واقعاً تعجب برانگیز است. چه در حوزه فرهنگی با شهر سوخته و ثبتهای تاریخی و ثبتهای جهانی. اینقدر ظرفیت دارد که فکر میکنم همه ایران باید جمع شوند و برای آنجا سند توسعه گردشگری بنویسند؟
بیجار: نکتهای که در حوزه جنوب گفتید، بخشی از اینها در حوزه ساحل بود، بخشی در تاریخ استان است در منطقه سیستان که شهر سوخته بیش از ۵ هزار سال قدمت دارد. همین سواحل در حوزه گردشگری این یک بخش است که در اقتصاد دریا به آن پرداخته میشود. خدماتی که آنجاست، تنها این نیست، گردشگری بخشی است که میتواند به تنهایی اقتصاد استان و بخشی از کشور را بچرخاند. ظرفیتهایی که به لحاظ تأمین امنیت غذایی کشور میتواند به ما کمک کند در حوزه دریا و بعد آن خدمات ترانزیتی که میتواند انجام بدهد. یعنی شما هم میتوانید بحث هوایی که فرودگاه است، بحث ریلی، بحث زمینی و بحث دریایی را در حوزه ساحلی را داشته باشید که این ظرفیتها وجود دارد که گردشگری یک بخشی از آنها است که اگر من به آنها بپردازم، تعداد آثار طبیعی ما به اندازه بخش زیادی از دنیا است.
سؤال: در خبر ۱۴ اعلام کردیم که حضرتعالی در برنامه استاندار امروز حضور دارید، خیلی پیامک آمده بود که خیلی از مردم میگفتند که ما اینقدر آثار تاریخی و تفریحی و گردشگری داریم که واقعاً همین میتواند کل هزینه استان که چه عرض کنم، یک ثروت قابل توجهی برای کشور داشته باشد. یک نکته خیلی جالب اینکه هموطنان عزیز در سیستان و بلوچستان آنجا را بهشت کاوشگران میدانند. وقتی کاوش انجام شده است، میگوید ۵ هزار سال قبل از میلاد، جراحی جمجمه، جراحی چشم، اینها در جهان آمده و ثبت شده است ما با این ثروت عظیم در سیستان و بلوچستان، نتوانستهایم از ظرفیت سیستان و بلوچستان برای کشور استفاده کنیم.
بیجار: تأکید میکنم، شاید نه قطعاً. جراحی مغز در بیش از ۵ هزار سال پیش آثار آن است. چشم مصنوعی در ۵ هزار سال قبل آثار آن است. یعنی خود شهر سوخته به لحاظ شهریت و زیرساختهای شهری آن به اندازه شهرهای امروزی ما تأسیسات و امکانات داشته است. شبکه آب و فاضلاب آن کاملاً مشخص است که در ۵ هزار سال پیش اینها پیش بینی شده است. ما بیش از ۲ هزار و ۴۱ اثر ملی داریم. آثاری داریم مثلاً سفال کرکوره دان، ۷ هزار سال قدمت دارد. خامه دوزی در سیستان، سوزن دوزی بلوچستان که ثبت جهانی است.
سؤال: برای توسعه و استفاده از این ظرفیتها برنامه چیست؟
بیجار: احیای این صنایع و بعد تجاری سازی کنیم. این صنایع دستی بخش زیادی از ظرفیتهای استان است، آن چیزی که تا الان اتفاق نیفتاده است. اینها تجاری سازی نشده که داریم با برنامههای مختلفی مثل نمایشگاه ها، تجاری سازی و برندسازی که دارد انجام میشود، در مورد این داریم کار میکنیم. در مورد گردشگری اشکالهایی داریم، به هر حال ما در حوزه سوخت، این زیرساختها باید فراهم شود که ما بتوانیم گردشگر را به آنجا بیاوریم. وقتی ریل کامل نیست، گردشگر نمیتواند به صورت کامل بیاید، وقتی فرودگاه کامل نیست، در حوزه ساحلی فاصله چابهار تا تهران بیش از ۲ هزار کیلومتر است.
سؤال: حالا چند ماه دیگر که خدمت شما بودیم باید پیگیری کنیم؟
بیجار: اینها را داریم پیگیری میکنیم مسائلی هم که گردشگر میخواهد زمینی بیاید، بحث کدینگ این جایگاهها را داریم، بحث سوخت که مشکلاتی است که برای اینها برنامه داریم. به استحضار آقای رئیس جمهور و اعضای دولت هم رسیده است که در این زمینه هم داریم برنامه ریزی میکنیم.
سؤال: در حوزه معادن، شاید الان کار نشده باشد، اما وقتی به گزارش و آمار نگاه میکنید همه بدانید که در آینده سیستان و بلوچستان در صنعت مس حرف اول را خواهد زد. ولی آن چیزی که میبینیم، مثلاً ۱۸۰ هزار کیلومتر مربع تحقیقات شده بود، ۱۳۴ پهنه امیدبخش پیدا شد. الان شما برای فعال کردن این ظرفیت برنامه تان چه است؟
بیجار: در حوزه مس در شمال استان کار انجام شده است. در بحث مس در شمال استان در منطقه سیستان در شهرستان نیمروز جانجا کار را شروع کرده است، دو سه شرکت معتبر. در حوزه زاهدان در حوزه مس این کار شروع شده است. در حوزه تفتان و خاش در حوزه طلا کار شروع شده است و فاز اول کارخانه طلای تفتان هم کارش شروع شده است که ۵۰۰ کیلو در سال است که به ۱۰ تن افزایش خواهد داشت. در منطقه میرجاوه و بزمان و مناطق دیگر هم معادن طلا و مس شناسایی شده است که سرمایه گذاران در حال جذب هستند و کارهای آنها دارد انجام میشود.
سؤال: در طلا خواندم سال آینده به هزار و ۲۰ کیلو باید برسد، درست است؟
بیجار: برنامهای که سرمایه گذار دارد به همین شکل است. ما در حوزههای دیگر هم این را داریم، در بخشهای مختلف. در حوزه منیزیت، کرومیت، منگنز، در حوزه صنعت و معدن هم به همین شکل است.
سؤال: سیستان و بلوچستان با این همه ظرفیت باید در شبکههای اجتماعی که نگاه میکنیم که مثلاً در گزارش هم میخواندم که برای چند سال قبل بود که ۵۰ هزار نفر در سیستان و بلوچستان فاقد شناسنامه هستند. اینکه به یک تقریباً پرتکرار، نمیخواهم از واژه خارجی استفاده کنم، اسم سیستان میآید همه یاد این داستان میافتند، الان در استان چقدر فاقد شناسنامه داریم، این بی هویتی و بدون شناسنامهای بودن را ریشه کن کنید؟
بیجار: آمارها متفاوت است ولی آنچه که آمار رسمی میگوید یک فرآیند دارد برای تشخیص هویت و صدور شناسنامه. هیچ محدودیتی برای آن اعمال نشده است، قبلاً شناسایی انجام شده است، کارهایی انجام شده است، منتها، چون استان آسیبهایی مثل اتباع و اینها را داشته است، شاید با کندی مواجه شده است.
سؤال: الان در استان چقدر بدون شناسنامه هستند؟
بیجار: اصلاً آمار دقیقی در این رابطه نداریم. اینکه گفته میشود باید منبع آمار مشخص شود. ما آماری که دقیق باشد اینکه بگوییم ۵۰ هزار نفر یا ۶۰ هزار نفر نیست. مراجعه کننده داریم، مراجعه کننده میآید فرآیند آن بررسی میشود، میآید یکسری فرآیندی دارد، مراجع چهارگانه است، باید بررسی انجام شود و بعد برود منجر شود، اگر تأیید شد این کار انجام میشود. مراجعه کننده از قبل داشتهایم بیش از ۱۰۰ هزار مراجعه کننده بودند که در حال بررسی است. خیلی از آنها تأیید نمیشود با توجه به آسیبهایی که است. این در دستور کار است داریم این را احیاء میکنیم.
سؤال: دفعه بعد میتوانید به ما آمار بدهید که چقدر فاقد شناسنامه داریم، تا چه زمانی تمام میشود؟
بیجار: بله.
سؤال: از جوانهای بازمانده از تحصیل آماری دارید؟
بیجار: در حوزه آموزش آنجا هم آمارها متفاوت است. در حوزه آموزش سرانه ما پایینترین در کشور است. همین موضوع هم باعث شد که رئیس جمهور برنامه ریزی کردند که جلسه نهضت عدالت آموزشی را در استان سیستان و بلوچستان برگزار کنیم.
سؤال: امیدواریم یک آمار متقن به ما بدهید و برنامههایی که انجام میشود. قاچاق سوخت، این گره میخورد با طرحهایی که آنجا اجرا شده است، مثل طرح رزاق و اینطور مسائل. چون خیلی دغدغه راجع به این و خیلی آمارها و نظرهای مختلف، بعضی موافق و بعضی مخالف هستند با این موضوع چه میکنید؟
بیجار: این نکته را اصلاح کنم، اینکه قاچاق را همه را نسبت به سیستان و بلوچستان دادهاند، مثل موضوعهای دیگری که بی عدالتی و عدم توجه شده این هم به همین صورت است. قاچاق مصرف استان را در حوزه نفت و گاز اگر بررسی کنید، حدود هفت یا هشت میلیون است، که با سیستمهای نظارتی دقیقی که در جای دیگر کشور نیست ولی در استان اعمال میشود پرتی آن کمتر از ۵ درصد است. اما عددی که گفته میشود مثلاً ۲۰ میلیون این مربوط به سیستان و بلوچستان نیست. منتها همه گسیل میشود به سیستان و بلوچستان و سایر استانهای مرزی ما و اتفاقاً به ما آسیب میزند. تلفات جادهای را بالا میبرد، برخی از ترک تحصیل بعضی از نوجوانها بخاطر همین است که شغل کاذب را ایجاب میکند و مشکلاتی ایجاد میکند. طرحهایی را قبلاً با عنوان طرح رزاق مصوباتی بوده است که هیئت دولت و مصوباتی بوده است که باید بخشی از این سوخت را برای معیشت مرزنشینان وزارت نفت تأمین میکرده است که با اشکالهایی مواجه شده است. بررسیها در مورد آن انجام شده است، مشورتهایی شد در سطح هیئت دولت، به زودی با فرآیند جدیدی بحث ساماندهی را آغاز خواهیم کرد.
سؤال: یک نکته اینکه ما تقریباً از سال ۹۶ به این طرف، ۷ استاندار عوض شد و این عدم ثبات یعنی عدم ثبات مدیریت میشود خسارت محض. در این خصوص قاعدتاً هر استانداری هم حداقل باید ۵ سال کار داشته باشد، فرصت داشته باشد، بتواند خروجی بدهد. برنامه شما چه است که بتوانید از این فرصتی که در اختیار شما است در این زمان بتوانید این را به گونهای مدیریت کنید، برنامه را به گونهای اجرا کنید که نفر بعدی بتواند همین مسیر را ادامه بدهد؟
بیجار: این سؤال را باید از کسانی که تصمیم سازی کردهاند بپرسید. تمام این برنامهها را مشخص کردهایم، ظرفیتهای استان را برای تولید میوههای گرمسیری، ظرفیت استان را برای بحث تأمین گوشت قرمز، ظرفیت استان را برای بحث ساماندهی سوخت که میتوانیم با مینی پالایشگاههایی که در مرزها ایجاد میکنیم هم تأمین سوخت را انجام بدهیم که هم به کشور و اقتصاد کمک کند. البته استفاده از ظرفیتهای مرزی که همه اینها را عرض کردم در این طرح جامع توسعه استان این دیده شده است. باید فرصت کافی بود که ما برنامه را باز میکردیم و توضیح میدادیم.